Opdrachtgever
Landschap Erfgoed Utrecht
Uitdaging
Met de vergrootschaliging van de landbouw halverwege de vorige eeuw zijn veel oude onverharde boeren weggetjes en landpaden verdwenen. De recreatieve mogelijkheden van het landschap zijn drastisch verminderd. De afstand tussen boer en burger vergroot. En daarmee ook het onbegrip. De aandacht voor de landschappelijke waarden van bermen, knotbomen, beken en slootoevers werd kleiner. Wat doen we eraan? In de provincies Utrecht en Gelderland werden ‘klompenpaden’ bedacht. De mooiste wandelpaden over boerenland. Nieuwe wandelroutes, deels over privé terrein van agrariërs en landgoedeigenaren. Maar gaan deze eigenaren hiervoor toestemming geven?
Aanpak en impact
Als projectleider voor Landschap Erfgoed Utrecht heb ik vijf klompenpaden mogen realiseren. Waaronder twee specifieke paden voor kinderen. Het proces achter het tot stand komen van een nieuwe route is complex. Het begint met het zoeken naar financiën bij gemeenten, waterschappen en fondsen en het vastleggen van een onderzoeksgebied. Met lokale groepen, agrariërs, natuurbeheerders wordt vervolgens een werkgroep samengesteld. Om met elkaar de mooiste route te vinden en de oude verhalen die erbij horen. En om vervolgens de particuliere grondbezitters langs de route, meestal agrariërs te enthousiasmeren om mee te doen. Uiteindelijk moet een overeenkomst worden afgesloten tussen gemeente en grondeigenaar. Belangrijke elementen voor een geslaagd proces: inlevingsvermogen, een persoonlijke aanpak en duidelijke afspraken maken en nakomen. Naast creativiteit bij het vinden van oplossingen bij problemen.
Als de route rond is, dan volgt het communicatieproces, het schrijven van de folder, het vullen van de app en het organiseren van het openingsfeest. Tegelijk met het ronselen van vrijwilligers, aanwijzen van een coordinator en organiseren van een training, zodat het pad wordt onderhouden. En tegelijk met het feitelijk bewegwijzeren van de route, het laten maken van eventuele extra voorzieningen zoals bruggetjes, hekjes en overstapjes.
In 2002 werd het eerste klompenpad geopend. Inmiddels staat de teller al op ruim 100. Met meer dan 1000 km prachtige wandelpaden over boerenland. Een succesverhaal dus.
Verhalen van vroeger worden verteld, de natuur langs de route beter onderhouden. De recreatieve en gezondheidswaarde is groot. Een groot netwerk aan vrijwilligersgroepen is actief. Vrijwilligers zijn de oren en ogen van het landschap en zijn vaak naast het klompenpad ook actief op andere fronten. De spin-off is enorm.